استادیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
چکیده: (3463 مشاهده)
نماتدها از نظر اقتصادی یکی از مهمترین گروههای عوامل بیماریزای گیاهی هستند. استفاده از گیاهان مقاوم یا غیرمیزبان، بهکارگیری نماتدکشها و در سالهای گذشته، استفاده از موجودات میکروبی و عوامل کنترل زیستی، روشهای اصلی برای مدیریت نماتدها هستند. بهرهگیری از مواد دورکننده نماتد، مهارکنندههای پروتئیناز، Cry پروتئینهای باکتری Bacillus thuringiensis، ژنهای مقاومت، RNAi و امثال آن، از مهمترین روشهای جدید در مدیریت نماتدها بهشمار میروند. استفاده از مقاومت برخاسته از گیاه میزبان علیه نماتدها، بهعلت تعداد کم گیاهانی که حامل ژن مقاومت شناخته شده هستند، محدودیتهایی دارد. در میان سایر روشهای کنترل نماتدها، خاموشی RNA یک روش نوین برای کنترل نماتدهای انگل گیاهی است. RNAi یک سازوکار سلولی است که طی آن مولکولهای RNA دو رشتهای (dsRNA) یک خاموشی پس از رونویسی را در ژنهایی با توالیهای مشابه سبب میشوند. در نماتدهای انگل گیاهی RNAi در ابتدا معمولا با شناورسازی نماتدها در dsRNAها یا siRNAهای مربوط به ژنهای هدف نماتدها قابل انجام است. سه گروه اصلی از ژنهای هدف برای خاموشی، ژنهای خانهدار، ژنهای پارازیتیسم و ژنهای مهم برای نشو و نمای نماتدها هستند. ترکیب فنآوری RNAi و ایجاد گیاهان تراریخته مقاوم به نماتدها با روشهای موجود و مرسوم کنترل نماتدها از جمله کنترل شیمیایی، میتواند زمینهساز کنترل پایدار و موثر این نماتدهای انگل گیاهی مهم در آینده باشد.