گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
چکیده: (672 مشاهده)
پژوهش حاضر به‌منظور بررسی اثرات منفی ناشی از انباشت فلزات سنگین در ماهیان و همچنین بدن انسان که به‌واسطه مصرف طولانی‌مدت انسان از ماهیان آلوده حادث می‌شود، انجام شد. فعالیت‌های کشاورزی و صنعتی سهم عمده‌ای در حضور فلزات مختلف از قبیل کادمیوم (Cd)، نیکل (Ni)، سرب (Pb)، آرسنیک (As) و جیوه (Hg) در محیط‌های آبی دارند. با ورود مستمر این مواد سمی به اکوسیستم‌های آبی، امکان تجمع زیستی فلزات سنگین در بدن آبزیان مختلف به‌ویژه ماهیان فراهم می‌شود. تجمع زیستی فلزات سنگین توسط ماهیان و توزیع متعاقب آنها در اندام‌های بدن در بین گونه‌های مختلف، متفاوت است. عوامل متعددی از قبیل جنس، سن، اندازه، چرخه تولیدمثل، الگوی شنا، رفتار تغذیه‌ای و موقعیت جغرافیایی می‌توانند بر جذب فلزات سنگین و تجمع زیستی آنها در بدن ماهیان تأثیر بگذارند. بررسی‌ها نشان داد که بیشتر فلزات سنگین در سطح بسیار اندک برای بدن انسان سمی هستند. در بین فلزات مختلف، جیوه، سرب و کادمیوم دارای درجه سمیت بالاتری هستند. از جمله مکانیسم‌های سمیت این فلزات می‌توان به تولید رادیکال‌های آزاد اشاره کرد که به‌منظور ایجاد استرس اکسیداتیو انجام می‌شود. علاوه‌بر این، آسیب به مولکول‌های زیستی مانند پروتئین‌ها، لیپیدها، آنزیم‌ها و اسیدهای نوکلئیک و همچنین، آسیب دی.ان.اِ نیز بخش مهمی از مکانیسم سمیت فلزات سنگین را نشان می‌دهد. بر طبق یافته‌های به‌دست آمده، افزایش میزان غلظت جیوه (Hg)، سرب (Pb) و کادمیوم (Cd) در بافت ماهیان در مقایسه با سایر فلزات سنگین می‌تواند تبعات منفی بهمراتب زیان‌بارتری بر بهداشت و سلامت جامعه داشته باشد. از اینرو، لزوم توجه بیشتر به اثرات ناشی از تجمع زیستی این فلزات در بدن ماهیان و امکان انتقال آنها به بدن انسان به‌واسطه زنجیره غذایی احساس می‌شود.
Radkhah A R, Eagderi S, Poorbagher H, Sadeghinejad Masouleh E. Human Feeding of Fish Contaminated with Heavy Metals: A Serious Challenge for Human Food Security. Journal of Biosafety 2023; 16 (3) :51-74 URL: http://journalofbiosafety.ir/article-1-529-fa.html
رادخواه علیرضا، ایگدری سهیل، پورباقر هادی، صادقی نژاد ماسوله اسماعیل. تغذیه انسان از ماهیان آلوده به فلزات سنگین: یک چالش جدی در راستای امنیت غذایی بشر. فصل‌نامه علمي ايمني زيستي. 1402; 16 (3) :51-74
