استادیار پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
چکیده: (282 مشاهده)
یکی از فناوری‌های نوظهوری که کاربردهای بسیاری در علوم کشاورزی، صنعت و علوم پزشکی و بهداشتی دارد، فناوری ژن‌گستر (gene drive) است. این فناوری نیز مانند هر فناوری دیگری دارای ملاحظات مهم ایمنی زیستی مرتبط با سلامت انسان، دام و محیط زیست است که در این مقاله مورد بررسی قرار می‌گیرد. از مهم‌ترین ملاحظات این فناوری تغییر الگوی توارث مندلی در نسل‌های بعدی و غلبه یک آلل به‌خصوص در جمعیت مربوط است. علاوه‌بر این، مناسب بودن قوانین و مقررات ملی و بین‌المللی مربوط به موجودات تغییریافته ژنتیکی برای موجودات ژن‌گسترده، و روش‌های ارزیابی مخاطرات احتمالی آنها یعنی شناسایی مخاطرات احتمالی مرتبط با موجودات ژن‌گسترده و محصورسازی این موجودات در هنگام انجام آزمایش‌های میدانی نیز مورد توجه قرار گرفته است. در ادامه، ارزیابی مخاطرات احتمالی مرتبط با رهاسازی موجودات ژن‌گسترده مورد بحث واقع شده و جنبه‌هایی مثل مخاطرات احتمالی مربوط به کنترل عوامل بیمارگر، مخاطرات احتمالی مربوط به کنترل گونه‌های تهاجمی، مخاطرات احتمالی مربوط به کنترل آفات کشاورزی و در نهایت، ابعاد اقتصادی و اجتماعی فناوری ژن‌گستر مورد بررسی قرار گرفته است.
