دانشجوی دکترای بیماری شناسی گیاهی، دانشکده‌ی کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران
چکیده: (2340 مشاهده)
قارچ‌ها و ویروس‌های بیماری‌زای گیاهی در طی تکامل همراه با گیاهان به یکسری مکانیسم‌های مولکولی پیشرفته برای ایجاد بیماری در گیاهان دست یافته‌اند. مولکول‌های عملگر یکی از ابزارهای مورد استفاده‌ی قارچ‌ها و ویروس‌های بیماری‌زای گیاهی هستند. برخی از پروتئین‌های عملگر تولید‌شده توسط بیمارگرهای مختلف شامل ویروس‌ها، شبه‌قارچ‌ها، قارچ‌ها، نماتدها و باکتری‌ها، هسته‌ی سلول میزبان را هدف قرار می‌دهند و می‌توان گفت در هسته، پروتئین‌های عملگر توانایی دستکاری رونویسی میزبان را دارند یا مسیرهای متابولیسمی سلول میزبان را برای افزایش بیماری‌زایی خود تغییر می‌دهند. همچنین برخی عملگرها ممکن است بسته‌بندی هیستون را تحتتأثیر قرار دهند و در نتیجه باعث تغییر پیکربندی کروماتین شوند. به‌علاوه، عملگرهای میکروبی ممکن است به‌طور مستقیم رونویسی را فعال کنند و یا فاکتورهای رونویسی میزبان را به عملکردهای مولکولی تنظیمی خودشان تغییر دهند. همچنین انتقال عملگرها به سمت هسته ممکن است منجربه بیان ژن‌های مقاومت در میزبان شده و واکنش‌های مقاومت و ایمنی گیاه را تحتتأثیر قرار دهد. در این مقاله‌ی مروری سعی شده است برخی عملگرهای بیماری‌زای مربوطبه قارچ‌ها (شبه‌قارچ‌ها، قارچ‌های بیوتروف، همی‌بیوتروف، نکروتروف و قارچ‌ریشه) و ویروس‌های بیماری‌زای گیاهی با شرح نحوه‌ی بیماری‌زایی توسط این عملگرها توضیح داده شود.
