دانشیار گروه بیوتکنولوژی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، کیلومتر 35 جاده تبریز- آذرشهر، ایران
چکیده: (3864 مشاهده)
ابزارهای ویرایش ژنومی بسیاری تا به‌امروز معرفی و به‌طور موفقیت‌آمیزی برای اصلاح و دست‌ورزی ژنوم جانداران مختلف به‌کار گرفته شده‌اند. ویرایش ژنتیکی با استفاده از آنزیم‌ها یک ابزار قوی در تحقیقات بیولوژیکی است. تاکنون دو نسل از ابزارهای ویرایش ژنومی آنزیمی معرفی شده‌اند، (SSRs: Genome editing mediated by Site- Specific recombinases) ریکامبینازهای اختصاصی محل و (SSNs: Genome editing mediated by Site- Specific Nucleases)، نوکلئازهای اختصاصی محل. نیاز وجود یک روش ویرایش ژنوم کاربردی برای دست‌ورزی ژن در موجودات یوکاریوتی و پروکاریوتی، صرفه‌جویی در وقت و هزینه‌های اجرایی، بهبود کیفیت و کمیت محصولات، کاربردهای درمانی، تولید دارو یا متابولیت‌های ثانویه، فهم عملکرد ژن‌ها و روابط بین ژنی، همگی موجب پیشرفت سریع ابزارهای ویرایش ژنوم شده است. طی دهه‌ی اخیر، دو نوع نوکلئاز ویرایش‌کننده به‌نام‌های TALEN و ZFN با موفقیت برای ویرایش و اصلاح گیاهان مورد استفاده قرار گرفته است. اخیرا یک تکنیک جدید دیگری به نام CRISPR/cas9 کشف شده و به‌طور چشمگیری برای ویرایش ژنومی در سطح وسیعی از گونه‌ها استفاده می‌شود. امروزه با استفاده از سیستم CRISPR/cas9 و RNAهای قابل برنامه‌ریزی، انقلاب عظیمی در تحقیقات بیولوژیکی به‌وجود آمده است. در این مقاله به معرفی و بحث در مورد ویرایش ژنوم بر پایه اندونوکلئازهای مهندسی شده پرداخته شده است.
