دانشجوی دکترای بیماری شناسی گیاهی، دانشکدهی کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران
چکیده: (2045 مشاهده)
پوتیویروسها یکی از بزرگترین خانواده ویروسهای گیاهی (Potyviridae) با بیشترین اهمیت اقتصادی هستند. پوتیویروسها دارای پیکرهی رشتهای، خمشپذیر و ساختار ژنومی آر.ان.ای تکرشتهای با قطبیت مثبت هستند و 183 گونه دارند. امروزه از سنجشهای بیولوژیکی، سرولوژیکی و مولکولی برای غربالگری پوتیویروسها استفاده میشود. این مقاله کاربرد روشهای مختلف مربوط به شناسایی پوتیویروسهایی که در ایران و جهان باعث ایجاد آلودگی طیف وسیعی از گیاهان میشوند، مرور میشود. استفاده از آغازگرها بهخصوص آغازگرهای دژنره نه تنها ردیابی سریع پوتیویروسها را تسهیل کرده بلکه توالییابی قسمتی از ژنوم و تاکسونومی این ویروسها را نیز امکانپذیر ساخته است. امروزه سیستم TaqManتوسعه یافته و میتواند تعداد نسخههای اولیه آر.ان.ای پوتییروسها را در گیاهان آلوده نسبت به گیاهان سالم نشان دهد. فناوری ترانسکریپتوم واکنشهای پیچیده بین پروتئینهای چندمنظورهی پوتیویروسها و ارتباط آنها با پروتئینهای میزبان را نشان میدهد. این روش در تشخیص پاسخهای مولکولی و فیزیولوژیکی گیاه آلوده به پوتیویروسها و همچنین تکامل و فیلوژنی آنها نقش دارد. فناوری کریسپر یکی از روشهای موثر و جدید ویرایش هدفمند ژنوم است که در جهت ارتقای کیفیت و عملکرد گیاهان و ایجاد صفات جدید در آنها استفاده میشود. از این روش میتوان برای تولید گیاهان مقاوم به پوتیویروسها استفاده کرد.