دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
چکیده: (2453 مشاهده)
برنج (Oryza sativa L) منبع اصلی غذای بخش زیادی از مردم جهان است. در دهههای اخیر، پیشرفتهای فوقالعادهای در توسعه واریتههای جدید برنج با استفاده از روشهای بهنژادی سنتی، جهشزایی و مولکولی صورت گرفته است. ایستائی بهبود عملکرد دانه برنج در دهه اخیر، بهدلیل ظهور آفات و پاتوژنهای گیاهی، تغییرات آب و هوایی و سایر مسائل زیست محیطی گزارش شده است. سیستم CRISPR/Cas9 از همه تواناییهای ویرایش ژنوم همچون از کار انداختن، ترمیم کردن، جدا کردن و فعالسازی بیان ژنها بهره میگیرد. پژوهشگران با ویرایش ژنهای کنترلکننده صفاتی همچون تعداد خوشه در بوته، تعداد دانه در خوشه، وزن دانه، تاریخ رسیدگی، محتوی آمیلوز، دمای ژلاتینهشدن، طول و عرض دانه و همچنین مقاومت به تنشهای زیستی و غیرزیستی و ژنهای سنتزکننده هورمونهای گیاهی به موفقیتهای چشمگیری در بهنژادی برنج دست یافتهاند. تغییر مسیر پژوهشها به سوی بهرهگیری از سیستمهای CRISPR/Cas9 برای جهشزایی هدفمند، میتواند یک روش امیدوارکننده برای غلبه بر محدودیتها و موانع بهنژادی برنج باشد. در این مقاله، بهکارگیری سیستم ویرایش CRISPR/Cas9 و پیشرفتها در برنج بحث شده است. بهنظر میرسد CRISPR/Cas9 و ابزارهای ویرایش ژنوم همراه با آن، انقلابی در بهنژادی برنج پدیدار کنند که برای برآورده کردن خواستها و تأمین نیاز برنج برای نسلهای آینده بسیار مهم باشد.